Ja, dit wordt direct na de financieringsronde teruggestort.

Er zijn de laatste jaren meerdere initiatieven ontstaan met een vergelijkbaar doel als stichting Kapitaloceen. Kapitaloceen juicht een diversiteit aan projecten die land ecologischer en socialer willen beheren/verdelen natuurlijk van harte toe. In dit hoofdstuk vindt je overeenkomsten en verschillen tussen (de werkwijze van) stichting Kapitaloceen en vergelijkbare initiatieven, dit geeft tevens de mogelijkheid om enkele specifieke eigenschappen van stichting Kapitaloceen te belichten. Kapitaloceen probeert binnen het "landschap" van vergelijkbare initiatieven zowel op ecologisch als op sociaal vlak de kaders zo ver mogelijk te verleggen en geen enkele (financiële) concessies te doen.

De initiatieven die langskomen zijn: Lenteland, Land van Ons, Stichting BD Grondbeheer, Grond van Bestaan en de Landschappen. Van deze initiatieven hebben Lenteland, BD Grondbeheer en Grond van Bestaan en de Landschappen reeds ANBI-status verworven.

Plek voor ander leven, plek voor "natuur"

Kapitaloceen onderscheidt zich van alle bovengenoemde initiatieven het meest met de vergaande mate waarin het land (bij Kapitaloceen uitsluitend land dat voorheen in gebruik was als niet-ecologische monocultuur) wil delen met andere levensvormen dan de mens. In andere woorden, "hoeveel ruimte het voor natuur maakt". Doordat Kapitaloceen enkel met schenkgeld en renteloze leningen werkt is het mogelijk (de aankoop van land) te financieren waarop hele delen niet productief voor de mens hoeven te zijn. Daarbij is de verdeelsleutel zo gekozen dat op het merendeel van het land de (economische) motieven van de mens niet leidend zijn. De andere genoemde landbouw-initiatieven maken ook, in verschillende mate, plek voor ander leven. Maar de mens, en productie voor de mens, staan (naar ons inzicht) bij deze initiatieven centraal. Natuurbehoud en -creatie (plek voor ander leven) dient in Nederland, naar ons inzicht, meer het algemene doel dan elke vorm van landbouwproductie. De reden hiervoor is dat de nederlandse landbouw reeds overvloedig produceert (met een gigantisch export-overschot) en haast omnipresent is (met als dramatische gevolg o.a. de recente stikstof- en biodiversiteits-crises). Ten gelijke tijde is plek voor ander leven schaars. Dit andere leven is een voorwaarde voor het vredige en gelukkige voortbestaan van de mens (zonder insecten geen bestuiving, zonder planten geen zuurstof en overvloedig schoon water, etc., etc.).
Er zijn naast agrarische initiatieven, ook vele initiatieven die grond vergaren om er enkel natuur te creëren, denk bijvoorbeeld aan de landschappen. Het verschil tussen dit soort natuurbeherende organisaties en Kapitaloceen komt het duidelijkst naar voren in (1) het feit dat Kapitaloceen geen financiële “beheerskosten” heeft, een grote kostenpost voor natuurbeherende organisaties, omdat het de boer/landverzorger dit laat doen in ruil voor toegang tot land; en (2) Kapitaloceen gelooft in het bevragen en doorbreken van de strikte scheiding tussen "natuur" en "cultuur". Stichting Kapitaloceen wil uitdragen dat de boer/landverzorger onderdeel is van ons ecosysteem waar ze op een ethische manier dient samen te leven met ander leven, en daarnaast extensief voedsel voor mensen produceert.

Land decentraal aankopen

Er zijn enkele andere stichtingen/initiatieven die grond kopen, met de intentie de grond om te vormen van gangbare landbouw naar een vorm van ecologische landbouw. Stichting BD Grondbeheer en Grond van Bestaan kiezen er voor de aankoop van grond door een centrale juridische eenheid te doen. Stichting Kapitaloceen kiest voor een strategie vergelijkbaar met Lenteland, waar decentrale juridische entiteiten de grond aankopen. Kapitaloceen kiest bewust voor de vereniging (zonder winstoogmerk) als rechtsvorm. De drie-eenheid van stichting Kapitaloceen, de landvereniging en de juridische entiteit van de boer/landverzorger geven ons de mogelijkheid om economische motieven uit te bannen en, nogmaals, de vraag 'wie is de eigenaar?' van minimale betekenis te maken en de vraag: 'wie heeft toegang, en onder welke voorwaarde?'' een leidende rol te geven. Persoonlijk (financieel) voordeel enkel uit bezit is uitgesloten. Daarnaast lijkt het ons beter geen centrale accumulatie van kapitaal toe te laten, aangezien dit ook de macht hierover centreert en zo mogelijk (de bestuurders) corrumpeert.

Pacht, rente en waardestijging, vormen van financieel gewin uit kapitaal

De landverenigingen die worden gefinancierd door stichting Kapitaloceen mogen geen pacht vragen. Ook Lenteland kiest ervoor geen pacht te vragen van de boer. Bijv. BD grondbeheer en Land van Ons vragen (eventueel gereduceerde) pacht aan de boer. Bij stichting Kapitaloceen is er geen sprake van "investeren in landbouwgrond", eventuele rentevrije leningen kunnen hooguit (bij een waardedaling van het land en een onverhoopt gebrek aan financiering) minder waard worden; land van stichting Kapitaloceen kan meer waard worden voor de markt, maar deze "winst" wordt nooit doorberekend aan donateurs of andere geldschieters. BD Grondbeheer biedt rente aan in ruil voor financiering, betaald uit pachtgelden. Bij Land van Ons kan eventuele winst uit waardestijging van land bij de individuele investeerders terecht komen.
Wederom lijkt het model van Kapitaloceen het meest op dat van lenteland (geen pacht, geen rente noch andere vormen van financieel gewin door baten uit het bezit van vastgoed), waarbij het grote verschil is dat Kapitaloceen niet met een aanzienlijk kapitaal van een van de oprichters begint. Net als lenteland en Grond van Bestaan wil Kapitaloceen dat door haar gefinancierde gronden expliciet nooit meer verkocht kunnen worden.

Autonomie van de boer/landverzorger, niet de financier

Het Kapitaloceen model kent zeer strikte en verifieerbare voorwaarden die haar ecologische en sociale doelen op gefinancierd land veilig stellen. Daarnaast pleit de stichting voor autonomie van de boer/landverzorger binnen deze strikte regels. Wat Kapitaloceen wil voorkomen is dat zij die de financiering mede mogelijk maken (donateurs, geldschieters) invloed hebben op de uitvoering van het werk van de boer/landverzorger op dagelijkse basis. Dit zou hen die (in de meeste gevallen) al het privilege van financiële voorspoed genieten, ook nog het privilege van zeggenschap over de projecten van Kapitaloceen geven. Wij geloven dat de boer/landverzorger, die dagelijks het werk doet, zelf het best kan bepalen hoe ze dit werk invult. De voorwaarden die de stichting stelt worden echter wel gecontroleerd door het stichtingsbestuur.

Land van Ons is een voorbeeld van een initiatief waar de investeerders (naast eventueel voordeel uit prijsstijging van landbouwgrond) door middel van stemrecht bepalen wat er op het land dat het initiatief aankoopt gebeurt. Bij Lenteland is er een gedetailleerder model van hoe de lenteland-boerderij er uitziet. Hiermee bepaald de stichting (in eerste instantie ook de financierder) in grotere mate hoe de boer/landverzorger te werk gaat.

Het bestuur van de stichting gebeurt op geheel vrijwillige basis. Wij (het bestuur) verdienen ons geld momenteel elders. Zodra het eerste land gekocht is zullen de landbouwers van de opbrengsten van het land kunnen leven, aangezien ze geen pacht betalen zijn ze iets goedkoper uit dan hun collega-kleinschalige-tuinders (ongeveer €1.000,- à €2.000,- per jaar), daardoor kunnen ze minder efficiënt produceren, en daarvoor dragen ze zorg voor het grote stuk land dat is gereserveerd voor niet-mensen.

In de voorwaarden van de lening staat dat je deze lening tussentijds kunt doorgeven. Iemand uit jouw omgeving geeft jou je geld, en als de termijn van 30 maanden voorbij is, krijgt diegene het geld terug van de stichting. De stichting zal proberen te helpen door andere geldschieters te benaderen, maar we kunnen niet beloven dat dit altijd lukt.

In ons beleidsplan en op www.matsutake.nl. Je kunt ons ook altijd bellen, e-mailen of schrijven.